Günümüzde, tahmini olarak 76.4 milyon Amerikalının da dahil olduğu şekilde, giderek daha fazla insan serbest çalışan olmayı tercih ediyor. Ancak, bu adımı atmadan önce, bu çalışma tarzının artılarını ve eksilerini anlamak önemlidir.
Faydaları
Esneklik: Tahmin edeceğiniz gibi, esnek çalışabilme ve kendi programınızı seçebilme imkanı, serbest çalışmayı düşünen birçok kişi için büyük bir çekim noktasıdır. Serbest çalışan olarak, hangi işi yapacağınızı, müşterilerinizi ve çalışma saatlerinizi seçebilirsiniz; bu da bir ofis alanına bağlı kalmadan en üretken olduğunuz zamanlarda çalışmanıza olanak tanır, tıpkı Türkiye'deki çay molalarını istediğiniz zaman yapabilmek gibi bir özgürlük.
Daha Yüksek Kazanç Potansiyeli: Daha fazla beceri ve deneyim kazandıkça, serbest çalışan olarak daha fazla ücret talep edebilirsiniz. Normal bir işte, genellikle patronunuzun zam veya prim almaya uygun olup olmadığınıza karar vermesini beklemeniz gerekir. Ancak, serbest çalışma ile kendi ücretlerinize kendiniz karar verebilir ve yapabildiğinizi hissettiğinizde, özellikle mesleğinize yüksek talep varsa, bunları artırabilirsiniz.
İş Çeşitliliği: Serbest çalışanların ölçek ve süre açısından büyük farklılıklar gösteren her türlü farklı projede çalışması oldukça yaygındır. Ayrıca, ilgi alanlarınıza ve becerilerinize uyan çalışmak istediğiniz projeleri seçebilirsiniz, bu da normal çalışanların o kadar çok etkisi olmayan bir şeydir.
İş-Yaşam Dengesi: Çalışma programınız üzerinde daha fazla kontrole sahip olarak, sağlıklı bir iş-yaşam dengesi sağlayabilir ve korkulan tükenmişlikten kaçınabilirsiniz.
Daha Kolay Giriş: Normal istihdamın aksine, herkes uzun bir mülakat sürecinden geçmek zorunda kalmadan sıfırdan serbest çalışmaya başlayabilir. Ayrıca, temel ekipmana sahip olduğunuz sürece, serbest çalışmanın diğer işlere kıyasla çok düşük başlangıç maliyetleri vardır.
Beceri Geliştirme: Beceri geliştirme, zanaatınızı sürekli olarak geliştirmenize ve daha fazla müşteri kazanmanıza olanak tanıdığı için serbest çalışmanın önemli bir parçasıdır. Bunun yanı sıra, iş başında öğrenme ve kariyerinizi geliştirme fırsatı elde edersiniz.
Büyüme Fırsatı: Serbest çalışma sadece para kazanmanın bir yolu değil, aynı zamanda kendi başına tam teşekküllü bir iş haline de gelebilir. Yetenekli ve deneyimli serbest çalışanlar, uzmanlık alanlarında tanınabilir ve daha sık işe alınabilir, bu da ücretlerini artırmalarına olanak tanır.
Dezavantajları
Birçok faydasına rağmen, elbette serbest çalışmanın, işe başlamadan önce dikkate almanız gereken bazı dezavantajları da vardır.
Çalışan Avantajları Yok: Tatil ücreti, hastalık izni, sağlık sigortası ve emeklilik tasarrufları gibi normal istihdamın avantajları, serbest çalışma dünyasında sahip olduğunuz şeyler değildir.
İstikrarsız Gelir: Bir serbest çalışan olarak, istikrarlı bir gelir sağlamak için kendi müşterilerinizi bulmak sizin sorumluluğunuzdadır, ancak bazen çok fazla iş fırsatı veya müşteri işi mevcut olmayabilir. Bu, geleneksel istihdamdan gelen düzenli maaş çekinin aksine, gelirinizi biraz istikrarsız hale getirebilir. Bunun yanı sıra, bazı müşteriler ödeme yapmakta geç kalabileceğinden faturaların peşine düşmek zorunda kalabilirsiniz.
Sorumluluk: Serbest çalışanlar tek kişilik bir ekiptir, bu da vergi beyannamesi doldurmaktan pazarlamaya, idari işlere, müşteri yönetimine ve aslında hizmetlerinizi sunmaya kadar işinizde her şeyden sorumlu olduğunuz anlamına gelir.
Daha Az Kaynak: Bir serbest çalışan olarak, harcayacak o kadar çok paranız olmadığı için rekabet ettiğiniz büyük şirketlerle aynı kaynaklara erişiminiz yoktur, bu da işinizi büyütmenizi zorlaştırır.
Serbest Çalışan Olma Adım Adım Rehberi
Hizmetinizi ve Nişinizi Belirleyin
Serbest çalışma, mevcut becerilerinizi ve yeteneklerinizi kullanarak bir hizmet sunmak ve biraz para kazanmak ile ilgilidir. Bunu akılda tutarak, en önemli ilk adım, paraya çevirebileceğiniz becerileri belirlemektir. Örneğin, lisede veya üniversitede grafik tasarım mı okudunuz, yoksa sadece Photoshop için doğal bir yeteneğiniz mi var? Ya da yaratıcı metin ve içerik yazmada usta mısınız?
Hizmetinizi belirlemek için kendinizi müşterilerinizin yerine koymanız gerekir: Hizmetiniz onların sorunlarını çözmeye nasıl yardımcı olabilir? Ayrıca, hizmetiniz istikrarlı bir para akışı sağlamak için geniş bir müşteri yelpazesine yardımcı olabilecek mi?
Bu noktaları düşündükten ve serbest çalışma hizmetinizin ve becerilerinizin nerede devreye girdiğini anladıktan sonra, serbest çalışma hizmetinizin ne olduğu ve farklı müşterilere ve işletmelere nasıl başarılı olmalarına yardımcı olabileceği hakkında kısa bir 200 kelimelik teklif yazabilirsiniz. Çoğu serbest çalışma platformu bunu isteyecek olsa da, bu platformların dışındaki potansiyel müşterilere ulaşırken de iyi hazırlanmış bir teklife sahip olmak iyi bir fikirdir.
Ücretlerinizi Belirleyin
Hangi hizmeti sunacağınızı belirledikten sonra, rakamları hesaplayıp bunu yapmanın size ne kadara mal olacağını görme zamanı. Amaç, potansiyel müşterileri daha ucuz serbest çalışanlara yönlendirmeden mümkün olduğunca çok para kazanmaktır. Serbest çalışma hizmetleriniz için ne kadar ücret talep edeceğinize dair belirlenmiş bir rehber olmasa da, fiyatlandırma yapınızı belirlerken düşünmeniz gereken birkaç şey vardır.
İlk olarak, benzer serbest çalışma hizmetlerinin piyasada ne kadar ücret talep ettiğine bakmak, geçerli oran ve ne kadar ücret talep edebileceğiniz hakkında bir fikir edinmeniz için çok önemlidir.
Ayrıca, serbest çalışma piyasasına başkalarının sunamadığı neler sunabileceğinizi düşünmelisiniz. Biraz daha fazla ücret talep etmenizi sağlayacak herhangi bir benzersiz satış noktanız var mı?
Aynı şekilde, alanda çok fazla deneyiminiz varsa, daha güvenilir, daha yüksek kaliteli ve güvenilir olarak görüleceğiniz için biraz daha fazla ücret talep edebilirsiniz.
Fiyatlandırma ayrıca projenin ne kadar süreceğine ve ne kadar karmaşık olduğuna da bağlıdır. Bunu göz önünde bulundurarak, saat başına ücret, tüm proje için sabit bir ücret veya birden fazla projeye ihtiyaç duyan müşteriler için bir retainer ücreti gibi bir fiyatlandırma modeli seçebilirsiniz.
Hala emin değilseniz, rakamınızı bulmanıza yardımcı olmak için serbest çalışma platformu UpWork'ün 'Serbest Çalışma Ücret Hesaplayıcısı'nı kontrol etmeyi düşünebilirsiniz.
Portföyünüzü ve Web Sitenizi Oluşturmaya Başlayın
Artık becerilerinizi ve ücretlerinizi belirledikten sonra, portföyünüzü oluşturmaya başlama zamanı. Bir portföy, temel olarak müşterilere neler yapabileceğinizi ve neler yaptığınızı göstermek için bir araya getirilmiş en iyi işlerinizdir. Serbest çalışanlar için, bu görsel bir özgeçmiş gibidir, bu yüzden müşteri kazanma şansınızı en üst düzeye çıkarmak için cilalı ve yüksek kaliteli olduğundan emin olun.
Today's Special Offers Worldwide
Live Offers
Netflix
Start a trial month
$5.00
Dice Dreams
Reach level 10
$25.00
TikTok
Sign up
$2.00
Netflix
Start a trial month
$5.00
Dice Dreams
Reach level 10
$25.00
TikTok
Sign up
$2.00
Serbest çalışmaya yeni başladıysanız, henüz gösterebileceğiniz belirli bir müşteri çalışmanız olmayabilir. Bu durumda, eğitiminizden örnekler veya portfolyonuza iyi bir katkı olacağını düşündüğünüz başka şeyler ekleyebilirsiniz. Her durumda, her portfolyo şu temel bileşenleri içermelidir:
Görseller
Görsel bir hizmet sunmuyorsanız bile, potansiyel müşterinin işinizi görselleştirmesine yardımcı olacak yollar vardır. Bunlar arasında resimler, videolar, ekran görüntüleri, grafikler, çizimler ve daha fazlası yer alabilir.
Açıklamalar
Her çalışmanın, müşterinin isteğini, hedefleri ve sonuçları içeren kısa ama detaylı bir açıklaması olmalıdır. Ayrıca her proje için kullandığınız becerileri, araçları ve teknikleri de belirtmelisiniz.
Vaka Çalışmaları
Önceki müşterilerinizin çalışmalarını vaka çalışmalarında göstermek, yeni müşterilere geçmişte sorunlarını nasıl çözdüğünüzü göstermenin harika bir yoludur.
Kişisel Biyografi
Portfolyonuz en başta kendinizle ilgili bir açıklama içermelidir—geçmişiniz, uzmanlığınız ve iletişim bilgileriniz—ayrıca sosyal medya veya web sitesi bağlantılarınız.
Müşteri Yorumları
Daha önce müşterilerle çalıştıysanız, olumlu yorumları ve referansları eklemek gerçekten öne çıkmanıza yardımcı olabilir.
Portfolyonuzu yüz yüze görüşmeler için fiziksel bir kopya olarak oluşturabilir veya Google Sites, Wix, WordPress veya Behance gibi platformları kullanarak dijital bir portfolyo veya web sitesi oluşturabilirsiniz. Bu platformlar, yeni bir iş fırsatı göründüğünde dijital olarak gönderebileceğiniz mükemmel portfolyonuzu oluşturmak için ücretsiz ve kullanımı kolay araçlar sunar.
Yasal ve Finansal Olarak Hazırlanın
İlk müşterinizi aramaya başlamadan önce, yasal ve finansal açıdan her şeyin düzgün olduğundan emin olmanız gerekecek; buna hangi tür iş yapısı istediğinize karar vermek de dahildir. Kendinizi ya serbest meslek sahibi olarak kurabilirsiniz, bu da kendi vergilerinizi manuel olarak ödeyeceğiniz anlamına gelir, ya da bir limited şirket (LLC) kurabilirsiniz, bu da işinizi kendinizden ayrı bir varlık olarak kuracağınız anlamına gelir.
Limited şirket olarak başlamak, sorumluluk açısından iyi bir hamle olabilir çünkü müşteriler nezdinde daha fazla güvenilirlik sağlayabilir ve kurumsal vergiler ödemekten kaçınmanıza yardımcı olabilir. Kararınızı verdikten sonra, işinizi ya serbest meslek ya da limited şirket olarak kaydettirmeniz ve ihtiyacınız olan lisans veya izinleri almanız gerekecek. Ayrıca, gelir ve giderlerinizi takip edebilmeniz için sadece serbest çalışma işiniz için özel bir banka veya PayPal hesabı açmak da iyi bir fikirdir.
Müşterilerinizi Bulun
Artık yasal ve finansal olarak hazır olduğunuza göre, müşteri aramaya başlamanın zamanı geldi. Neyse ki, dijital çağda işinizi ve hizmetlerinizi müşterilere göstermenin birçok yolu var. Şunları yapabilirsiniz:
Upwork, Fiverr veya Freelancer gibi serbest çalışma platformlarına kaydolun ve hizmetlerinizi tanıtın. Tüm bu platformlar, serbest çalışma işinizi, geçmişinizi ve becerilerinizi sunmanıza, ayrıca ücretlerinizi belirlemenize olanak tanırken, sizi potansiyel müşterilerle buluşturur.
Serbest çalışma hizmetinizi biraz pazarlama sihriyle duyurun. Web siteniz portfolyonuz ise, ziyaretçileri çekmek için SEO odaklı bazı makaleler yazabilir, bir e-posta pazarlama kampanyası yürütebilir veya insanların dikkatini çekmek için sosyal medyada eğlenceli ücretsiz içerikler veya çekilişler sunabilirsiniz.
Ağ kurma zamanı geldi! Bu, serbest çalışma işinizi büyütmenin en iyi yollarından biridir. Sektör etkinliklerinde ağ kurabilir, LinkedIn'de insanlarla bağlantı kurabilir veya benzer işleri ve içerikleri takip etmek ve abone olmak için sosyal medyayı kullanabilirsiniz. Türkiye'deki sektörel buluşmalar ve etkinlikler, yerel bağlantılar kurmak için harika fırsatlar sunar.
Müşterilerle doğrudan iletişime geçin. Bir işletmeye veya şirkete yardımcı olabileceğinizi düşünüyorsanız, onlara bir teklif e-postası gönderebilir ve hizmetlerinizi sunabilirsiniz - sadece portfolyonuzu ve teklifinizi eklemeyi unutmayın.
Sözleşmeler ve Faturalar Oluşturun
Serbest çalışma kariyerinize başlamadan önce, Upwork gibi üçüncü taraf platformlar kullanmadan doğrudan müşterilerle çalışan serbest çalışanlar için sözleşmeleri ve faturaları hazırlamak da çok önemlidir. İhtiyaç duyabileceğiniz sözleşme örnekleri şunlardır:
Bir serbest çalışma sözleşmesi ve hizmet anlaşması, iş kapsamını, ödeme koşullarını, zaman çizelgelerini, izin verilen revizyon sayısını, fesih maddesini, fikri mülkiyet haklarını ve anlaşmazlık çözümünü belirten bir belgedir.
Eğer aylık sabit ücret (retainer) alıyorsanız, bir retainer anlaşmasına ihtiyacınız olacaktır.
Sözleşme şablonları için DocuSign ve HelloSign gibi sitelere göz atabilir, imzalamayı ve değişiklik yapmayı kolaylaştırabilirsiniz. Faturalar için ise şunlara ihtiyacınız olacak:
Standart bir fatura, müşterinin bilgilerini, fatura numarasını, tarihi, serbest çalışan olarak sizin bilgilerinizi, sağladığınız hizmetlerin açıklamasını, uyguladığınız ücretleri, ödenmesi gereken toplam tutarı, ödeme koşullarını ve ödemeyi alabilmeniz için banka bilgilerinizi içermelidir.
Proforma fatura, iş yapılmadan önce verilebilir ve üzerinde anlaşılabilir.
Vadesi geçmiş fatura, standart fatura gecikirse müşteriye ödeme yapması için bir hatırlatmadır.
Fatura şablonları için QuickBooks ve FreshBooks gibi platformlar, hiçbir şeyi kaçırmamanız için faturalarınızı takip etmenize yardımcı olabilir.
Yüksek Kaliteli İş Teslim Edin
İlk müşterinizi elde ettiğinizde, parlamak ve yüksek kaliteli işler üretmeye başlamak sizin zamanınızdır. Bu, müşteriyi memnun etmek, tam ödemenizi almak ve onları daha fazla iş için geri gelmeye teşvik etmek için çok önemlidir. Ayrıca zaman çizelgelerinize bağlı kalmanız ve söz verdiğiniz her şeyi teslim etmeniz gerekecek. Bu mümkün değilse, müşterinizi bilgilendirmek gerçekten önemlidir.
Müşterinizle sağlam bir ilişki kurmak, tutarlı, açık ve sahip olabilecekleri soruları yanıtlamak için müsait olmakla ilgilidir. Tutarlı bir şekilde harika işler teslim etmek, müşterilerinizle güven oluşturur ve sizi iş için başvurulacak kişi olarak konumlandırır, bu da potansiyel olarak ek serbest çalışma fırsatlarına ve daha yüksek kazançlara yol açabilir. Ayrıca, becerilerinizi gösterme ve portfolyonuza ekleyecek daha fazla materyal oluşturma fırsatı elde edersiniz!
Serbest Çalışma İşinizi Büyütün
Serbest çalışırken akılda tutmanız gereken bir husus, becerilerinizi geliştirmeye, ağ kurmaya ve işinizi büyütmeye devam etmeniz gerektiğidir. Hedefiniz, müşterilerinize mümkün olan en iyi hizmeti sunmak olmalıdır, böylece sizinle kalırlar ve diğer serbest çalışanlar tarafından cezbedilmezler. Rekabetçi kalmak için, Coursera ve Udemy gibi platformlarda çevrimiçi kurslar alarak, podcast'ler dinleyerek, YouTube eğitimlerini izleyerek ve daha fazlasını yaparak öğrenmeye devam edin.
Bunun yanı sıra, mevcut müşterilerden referanslar isteyebilirsiniz ve ayrıca ağınızı büyütmek ve daha fazla iş almak için iyi olabilecek bağlantılı işletmeleri veya bağlantıları varsa yardımcı olabilirsiniz. Projeleri tamamladıkça, deneyiminize dayalı olarak ücretlerinizi artırabilirsiniz ve hatta iş yükünüzü hafifletmek ancak çıktıyı korumak için gerekirse alt yükleniciler tutmaya başlayabilirsiniz.